Ben je strandganger van Slag Beukel, het hoofdstrand van ’s-Gravenzande, dan ontkom je er niet aan om even langs de automaat van ’t Kommaatje te fietsen. Fiets je door de duinen, dan heb je vast het mooie bord al eens zien staan bovenaan het slag, dat verwijst naar die heerlijke tomaten en komkommers, om op je fiets al van te watertanden.

Toen ik in 2017 startte met de groep ‘Fietsen voor m’n eten – Westland’ kende ik nog slechts twee stalletjes langs de weg: de Westlandse Aardbei en ’t Kommaatje. De eerste van horen zeggen, de tweede omdat ik John en Jozé ken van de kitesurfvereniging. Ik kan me het moment nog herinneren waarop John trots vertelde dat hij een automaat met winkeltje ging plaatsen bij hun kwekerij. Iedereen die potentieel klant kon worden, mocht het weten. En zo geschiedde: een mooi houten huisje werd gebouwd, met 24-uurs automaat en een groot luik waaruit het winkeltje tevoorschijn getoverd werd. De verkoop kwam al snel op gang. Zelf was ik toen nog teveel ingesteld op de supermarkt dus het stalletjesvirus had bij mij nog niet dusdanig toegeslagen dat ik er meteen langs ging.

Nu zijn we een aantal jaren verder en is een bezoekje aan ’t Kommaatje regelmatig in mijn fietstochtjes terug te vinden. Ik praat bij met Jozé over haar bezigheid, hoe het toen ontstond en hoe het nu gaat.

Hoe kwam het zo?

“We hebben een demokas, waar we allerlei verschillende soorten tomaten telen. Het begon een beetje als een geintje. Onze zoon René ging ook komkommers telen en toen zeiden we: toch wel leuk om er wat mee te doen. Ik kreeg meer tijd omdat de kinderen uit huis gingen. Vooral John en René kwamen met het idee en ik was nog een beetje huiverig. ‘Gaat dat wel lopen?’, dacht ik. ‘Zit ik daar een krantje te lezen…’. Ik bedacht de naam ’t Kommaatje en eigenlijk vanaf het begin kwamen er heel veel mensen en heb ik het er gewoon druk mee. En we willen hiermee ook de Westlandse tomaat promoten, want de berichtgeving is niet altijd rooskleurig.”

Binnenkort bouwen John en Jozé een nieuwe demokas naast de 8 hectare aan de Noordlandseweg, voor de ontwikkeling van nog meer en vooral lekkere tomaten. Aan de Strandweg hebben ze ook 8 hectare kassen. De soorten tomaten die bij Maatschap De Jong-Franke (de officiële naam van de kwekerij) geteeld worden, variëren per jaar. Twee jaar geleden waren er allerlei soorten, kleuren en maten te vinden in het winkeltje. Nu telen ze alleen rode tomaten. “Dit is afhankelijk van de vraag van onze opdrachtgevers. Dat zijn de zadenbedrijven die nieuwe soorten ontwikkelen. Het grootste deel van de oogst gaat naar het buitenland naar supermarkten. Slechts een heel klein deel belandt in de automaat en in het winkeltje. Maar we hebben genoeg om nog meer particuliere klanten te kunnen bedienen.”

Winkeltje èn automaat

Dit jaar gaat Jozé alleen op vrijdag open met haar winkeltje. De overige dagen staat de automaat klaar. “De vrijdag was altijd al de beste dag. We begonnen destijds met op maandag, woensdag en vrijdag het winkeltje open. Hoe meer naar het weekend, hoe drukker het werd. Vooral op de stranddagen en dan wanneer mensen het strand verlaten, moeten we de automaat echt in de gaten houden. Soms op de heenweg ook wel, voor een gezonde snack op het strand, maar de meeste mensen nemen de komkommers en tomaten mee naar huis na afloop. Het seizoen voor het winkeltje loopt van april tot november en dan is de automaat nog open tot december. Maar zodra het winkeltje dicht gaat, merken we dat de automaat ook minder druk bezocht wordt. Het versterkt elkaar toch, zien we.”

Het sociale contact is voor veel mensen belangrijk, zo blijkt uit het verhaal van Jozé. Als ze alleen de automaat zouden hebben, dan zouden ze veel minder vaste klanten hebben. Jozé vindt het ook ontzettend leuk om te doen en ziet het runnen van haar winkeltje ook helemaal niet als werk. Toch moet ze daar bij het bepalen van de prijs wel rekening mee houden, dat het veel werk is.

“Als ik de automaat bijvul, hoor ik weleens mensen praten over de prijs, dat ze verwachten dat het veel goedkoper is dan in de supermarkt omdat ze het rechtstreeks bij de tuinder kopen. Maar wat ze vaak niet weten, is dat de tomaten in de supermarkt juist te goedkoop zijn en er te weinig opbrengsten naar de telers gaan. En het werk dat we eraan hebben om te verpakken en de automaat gevuld te houden en de winkel te bemannen, en de aanschaf van de automaat zelf, zijn ook investeringen die terug verdiend mogen worden. Daar staan mensen vaak helemaal niet bij stil.”

Leuke momenten

Natuurlijk overheersen de leuke momenten, vooral als de winkel open is. “Ik heb superleuke gesprekken met mensen en zou die vrijdagen niet willen missen. Zelfs oppassen op mijn kleinkinderen moet wijken voor de vrijdagen. Wat ik zo leuk vindt, is dat we steeds meer vaste klanten hebben die zeggen dat de tomaten veel lekkerder zijn. Laatst vertelde een moeder aan me dat ze een keer haast had en tomaten bij de supermarkt had gehaald. Haar kinderen vroegen waar ze deze gekocht had, want ze vonden ze niet zo lekker als die van ons.”

Jozé ziet ook een toename van het aantal klanten in de afgelopen jaren en wijst hiervoor zeker ook naar de Facebookgroep Fietsen voor m’n eten – Westland. We hebben zelfs na ons gesprekje in februari het delen van deze blog even uitgesteld, doordat het sinds de opening van de automaat in april en de aankondiging daarvan op Facebook, gigantisch druk is geweest. Nu het winkeltje weer open is, durft Jozé het aan om haar verhaal te delen en is ze helemaal klaar voor de ontvangst van meer klanten.

Het winkeltje van ’t Kommaatje is van april tot november geopend op de vrijdagen van 9:00-16:30, tot december is de automaat elke dag geopend. Er is volop parkeergelegenheid aanwezig, een groot voordeel ook nu de coronamaatregelen invloed uitoefenen op het gebruik van de automaat en de gang naar het winkeltje. Met een groot plexiglas scherm in de toonbank, ontsmettingsmiddelen voor de handen, de dringende wens om producten in de winkel niet aan te raken en door gepast te betalen, voldoet ’t Kommaatje aan de voorschriften om besmetting van het coronavirus te voorkomen.

O, kom jij ook maar eens kijken bij ’t Kommaatje op Strandweg 15 in ‘s-Gravenzande? Kijk op de stalletjespagina voor meer informatie.

John en Jozé dragen Fietsen voor m’n eten een warm hart toe en hebben deze blog gesponsord. Meer weten over de sponsoropties en de bestemming van sponsorbijdragen? Kijk op de pagina Sponsoropties Westlandse aanbieders of op de algemene sponsorpagina.

De geur van op natuurlijke manier composterende tomatenplanten komt me al tegemoet, als Aad en ik uit de vierwieler stappen bij de tuin waar hij mij gaat rondleiden. “Jeugdsentiment”, zeg ik tegen Aad en ik denk nog even met enige weemoed terug aan mijn ‘ballenrees’-tijd. Om half zes op, op ’t fietsie naar de tuin en van zes tot de middag of net daarna, al naar gelang de ballen rood waren, tomaten plukken voor een (bleek achteraf) habbekrats. Groene handen, die niet meer schoon te krijgen waren. En die geur, hét parfum van de Westlandse tuinderslaantjes. Ik heb de tijd van tomaten op de volle grond nog meegemaakt, zo oud ben ik al. En de overgang naar substraatteelt en de eerste hommels in de kas, dat werd helemaal je-van-het in die tijd. Continue reading “De tuinderslaan op met … Aad Verduijn”